Maak je je zorgen dat je nooit echt verliefd bent geweest, maar alleen maar doet alsof? Of dat er iets mis met je is en je eigenlijk niet verliefd kunt worden? Heb je besloten dat liefde toch maar stom is, dat je het niet echt nodig hebt? Psychologisch gezien hebben we liefde wel nodig. Niet de valse voorstelling die films en romans ons bieden (vaker wel dan niet een cultuur van verslavende relaties in plaats van echte liefde). Maar consistente verbinding en steun van anderen die ons helpt onze waarde te erkennen.
Je afsluiten voor liefde kan niet alleen leiden tot eenzaamheid, maar ook tot depressie, angst en een verlaagd immuunsysteem. Dus voordat je concludeert dat je niet verliefd kunt worden, kun je je eerst afvragen of er psychologische onderliggende problemen zijn.
1. Verslavend gedrag
Wil je liefde vinden, maar is je werk zo belangrijk dat elk jaar een relatie onderop de stapel belandt? Of heb je geen tijd voor een relatie omdat je elke avond twee uur naar de sportschool gaat? Het is niet omdat een gedrag sociaal aanvaardbaar is, dat het ook gezond is. Als iets als werk, sporten of te veel eten een verslaving voor je is geworden, kan dat niet alleen betekenen dat er geen ruimte in je leven is voor liefde. Maar dat je diepere problemen hebt rond relaties waar je je verslavende gedrag voor gebruikt om je voor te verbergen.
2. Co-dependentie
Wil je anderen gelukkig maken in relaties, maar voel je je uiteindelijk zelf altijd ongelukkig en uitgeput? Heb je vaak het gevoel dat je het ene moment smoorverliefd bent, en het andere moment je partner ineens heel anders ziet en raak je in paniek? Co-dependentie houdt in dat je anderen plezieren verwart met liefde. Het komt vaak voort uit een jeugd waarin je alleen aandacht kreeg als je een ‘goed’ kind was, of gedwongen werd voor anderen te zorgen in plaats van zelf verzorgd te worden.
3. Perfectionisme kan betekenen dat je niet verliefd kunt worden
Ben je eindeloos op zoek naar de perfecte partner, maar kun je die niet vinden? Er is het hebben van normen en zelfrespect, en er is perfectionisme gebruiken om liefde te blokkeren en zo vast te houden aan een onrealistische kijk op liefde dat je uiteindelijk alleen eindigt. Perfectionisme wordt een psychologisch probleem als het wordt gebruikt om angst voor intimiteit en een laag zelfbeeld te verbergen, evenals dingen als zwart-wit denken.
4. Afhankelijkheid
Word je zo behoeftig als iemand je leuk vindt dat je ze wegjaagt? Er is sprake van afhankelijkheid als je een kernovertuiging hebt dat je het leven niet alleen aankunt en anderen nodig hebt om voor je te zorgen. Je bent niet in staat om je eigen innerlijke hulpbronnen te zien. Het kan betekenen dat je als kind zwaar werd bekritiseerd of ontmoedigd om onafhankelijk te zijn.
5. Kindermishandeling
Vertrouw je gewoon niemand? Of voel je jezelf aangetrokken tot de verkeerde soorten mensen? Misbruik van welke aard dan ook, seksueel misbruik, fysiek misbruik en emotioneel misbruik, kan je achterlaten als een volwassene die op zijn hoede is om anderen dichtbij te laten komen. Onopgelost kindermisbruik kan er ook toe leiden dat je partners kiest die grof, verwaarlozend of niet beschikbaar zijn, waardoor je het patroon dat je als kind hebt geleerd herhaalt. Zelfs als je jezelf ervan overtuigt dat het in eerste instantie liefde is, is het dat niet. Misbruik is dat nooit.
6. Persoonlijkheidsstoornissen
Voel je je gewoon helemaal in de war door waarom je geen goede relatie kunt hebben, of begrijp je niet waarom het voor anderen zo makkelijk lijkt terwijl jij zo je best doet maar faalt? Het kan zijn dat je een persoonlijkheidsstoornis hebt, wat verwijst naar consistente denk- en gedragspatronen die je sinds je puberteit zou hebben gehad en die duidelijk afwijken van de norm. Omdat je anders denkt en voelt dan anderen, maakt dat het moeilijk voor anderen om je te begrijpen en een relatie met je aan te gaan. Het kan soms betekenen, zoals bijvoorbeeld in het geval van de schizoïde persoonlijkheidsstoornis, dat je je niet eens aangetrokken voelt tot anderen. Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPD) in het bijzonder staat erom bekend dat het gezonde relaties tot een uitdaging maakt. Lijders willen heel graag geliefd worden, maar zijn zo emotioneel gevoelig en bang om verlaten te worden dat het overweldigend is om verliefd te worden. Het leidt tot overreageren, sabotage en depressie.
7. Verlatingsangst
Ben je voortdurend bang dat de persoon met wie je een relatie hebt je zal bedriegen of je zal verlaten? Ga je vaak weg bij het kleinste teken dat ze niet blij met je zijn? Als kind in de steek gelaten of verwaarloosd worden door de volwassenen om ons heen, zelfs als we als volwassene kunnen rationaliseren wat er gebeurd is (een sterfgeval in de familie, een scheiding die het beste was), kan ons vermogen om anderen te vertrouwen beïnvloeden. Wat kan betekenen dat we niet gemakkelijk of helemaal niet verliefd kunnen worden.
8. Angst voor intimiteit
Is er een punt in een relatie waarop je gevoelens van paniek begint te ervaren? En de verbinding saboteert of gewoon weggaat? Vertellen mensen je dat je een ‘muur’ hebt waar ze niet langs kunnen? Het is niet omdat je zelfverzekerd en positief overkomt in relaties dat je geen last hebt van angst voor intimiteit. We kunnen niet verliefd worden tenzij we anderen genoeg vertrouwen om hen onze zwakke kant en onze zorgen te laten zien. Angst voor intimiteit is dus angst om volledig gezien te worden voor alles wat je bent, en ook angst om gezien te worden als onvolmaakt.
9. Een lage eigenwaarde
Komen er af en toe gedachten in je op als ‘ik ben gewoon te moeilijk om van te houden’, of ‘er zijn te veel dingen mis met mij’? Voel je je vaak gebrekkig, lelijk of nutteloos? Een lage eigenwaarde betekent dat je het gevoel hebt dat je niet zo goed bent als andere mensen of dat er iets mis met je is dat niet verholpen kan worden. Het is normaal om af en toe te worstelen met je eigenwaarde. Maar als je echt het gevoel hebt dat je waardeloos bent, dan trekt dat iemand aan die misbruik van je zal maken in plaats van van je te houden, of het betekent dat je je verstopt voor liefde, bang dat anderen alleen de negatieve dingen zullen zien waar jij je op richt.
10. Bindingsangst
Ben je een onafhankelijk persoon die het verschrikkelijk vindt om zich behoeftig en manipulatief te voelen wanneer je iemand aardig probeert te vinden? Veroorzaken relaties angst en bezorgdheid voor je? Of voel je je gewoon totaal niet in staat om iemand te vertrouwen om te doen wat hij zegt? De hechtingstheorie gelooft dat we, om op te groeien tot een emotioneel stabiele volwassene, als baby een sterke, vertrouwensvolle band met een verzorger moeten hebben gehad. En die band moest consistent zijn, ongeacht ons gedrag: blij, verdrietig of overstuur. Anders groeien we op tot een intimiteit angstige volwassenen die het gevoel heeft niet verliefd te kunnen worden.
Ik herken een of meerdere van deze problemen, wat nu?
Allereerst, raak niet in paniek. Je bent verre van de enige met je problemen. Helaas leven we in een maatschappij die er vaak voor zorgt dat kinderen niet de bescherming en zorg krijgen die ze nodig hebben om op te groeien en toe te laten dat er van ze gehouden wordt. Alle bovenstaande problemen zijn eigenlijk problemen waar therapeuten en psychotherapeuten voortdurend mee te maken hebben.
Het goede nieuws is dat je absoluut kunt leren om de problemen die het ontvangen en geven van liefde in de weg staan, te overwinnen of op zijn minst te beheersen. Alle vormen van psychotherapie helpen je bij het omgaan met anderen, simpelweg omdat ze je een duidelijker beeld geven van wie je bent en wat je wilt van het leven en relaties.
Cognitieve gedragstherapie (CGT) is bijvoorbeeld een populaire kortdurende therapie die je helpt je manier van denken en voelen te veranderen, inclusief hoe je over jezelf en anderen denkt. En sommige therapievormen zijn zelfs alleen maar gespecialiseerd in het kijken naar je patronen of je relatie met de mensen om je heen, zoals cognitieve analytische therapie (CAT) en dynamische interpersoonlijke therapie (DIT). Ga werken met een therapeut die je kan helpen je blokkades in de liefde te doorbreken.
